Het verkennen van talen met ChatGPT

Albert Sickler brengt al jaren het programma TransWrite uit. Het programma richt zich met name op het MKB voor het opstellen van zakenbrieven die daarna foutloos vertaald kunnen worden in het Engels/Duits/Spaans/Frans. Dat het programma in staat is brieven foutloos te vertalen is alleen maar mogelijk door uit te gaan een bepaalde bouwstenen-correspondentie. Vaak is het mogelijk om in een bouwsteen nog aanpassingen aan te geven waardoor men toch nog een redelijke vrijheid heeft om een brief "naar eigen hand" te zetten. Een bekend onderwijskundig probleem terug naar begin Onderwijs in vreemde talen kent een aantal doelen. Het schrijven in een vreemde taal is ongetwijfeld de doelstelling die de meeste haken en ogen kent. Bij een demonstratie van TransWrite verzuchtte een docent Duits (werkzaam bij een bekende opleiding voor secretaresses) ... "Ik heb het idee dat ik gewoon een toneelstukje zit op te voeren, want niemand bereikt het niveau om zelfstandig correcte brieven in het Duits op te stellen"... Die uitspraak is voor veel docenten ongetwijfeld herkenbaar. Het is een illusie dat wij leerlingen die toch al grote problemen hebben m.b.t. taal, op een niveau kunnen brengen dat zij correcte brieven kunnen schrijven. En toch zal een deel van die leerlingen - zeker in de economische sector - met correspondentie in een vreemde taal in aanraking komen. Het is dus niet vreemd dat er allerlei electronische hulpmiddelen komen. Van electronisch woordenboek tot programma's met allerlei voorbeeldbrieven. We zullen zien dat TransWrite geen elektronisch woordenboek is en ook geen programma met alleen maar kant-en-klaar-brieven. Maar alvorens dat de doen een enkel woord over automatisch vertalen. Een vurige wens die maar niet in vervulling gaat terug naar begin. Het is al tientallen jaren een vurige wens van linguïsten om computerprogramma's te ontwikkelen waarmee een willekeurige tekst foutloos vertaald kan worden. De resultaten zijn ondanks de miljoenen dollars aan subsidie bedroevend. De reden is eenvoudig: taal is nu eenmaal uitermate complex. Naast het bekende probleem van de ambiguïteiten zijn er ingewikkelde constructies, speciale uitdrukkingen, allerlei uitzonderingsregels, enzovoorts. Wel ziet men dat bekende woordenboeken tegenwoordig met succes als zogenaamd "elektronisch woordenboek" op de markt worden gebracht. De voordelen van het opzoeken in zulke elektronische woordenboeken zijn evident en als zodanig zijn ze dan ook niet meer weg te denken. Voor speciale onderwerpen zijn er echter wel mogelijkheden. Voor speciale onderwerpen blijkt het zeer wel mogelijk om een tekst automatisch te vertalen. Als het aantal mogelijke zinnen maar beperkt is, kan men uitgaan van zinnen en/of onderdelen van zinnen waarvan de vertaling ondubbelzinnig vaststaat. TransWrite vormt een duidelijke doorbraak op het gebied van automatisch vertalen van de gebruikelijke brieven bij bedrijfscorrespondentie. De elegante opzet van dit systeem vormt zonder twijfel de sleutel van het succes. Een succes dat met name te zien valt in het midden- en kleinbedrijf waar men geen bijzondere voorzieningen kent voor het vertalen van bedrijfscorrespondentie.